TEİAŞ FEDA EDİLEMEZ

(AKP’nin seçim için kaynak arayışı)

TEİAŞ(Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi), Ülkemizde üretilen elektriğin tüketiciye dağıtımını sağlayan ve dağıtım şebekesine aktarımından sorumlu olan stratejik bir kurum olup 2020 yılı net dönem kârı 4.84 milyar TL., Faaliyet kârı ise 6.1 milyar TL’dir.

Sermayesi 12.8 milyar TL. olan kuruluşun; Bağlı ortaklıklarına, satıcılara veya iştiraklerine uzun vadeli ticari borcu bulunmamaktadır. Türkiye’nin en büyük 500 şirketinin belirlendiği Fortune 500’de 2020 yılında ilk sıraya yerleşen TEİAŞ aynı zamanda EPİAŞ(Enerji Piyasaları İşletme A.Ş.)’ın  %30 ortağı konumundadır.

TEİAŞ, ülkemizin tamamına yüksek gerilim hatlarıyla elektriğin taşınması ve iletiminden sorumlu KİT (kamu iktisadi teşebbüsü) statüsünde olan ve elektriği üretim santrallerinden alıp; Şehirler arasında ve içerisindeki dağıtımcılara, tedarikçilere hatta kullanıcılara iletme görevi yapmaktadır. Elektriğin tüm ülke düzeyinde arz güvenliğinin sağlanması sorumluluğu nedeniyle, ekonomik ve  ulusal güvenlik açısından stratejik öneme sahiptir.

Ekonomik açıdan bakıldığında elektrik iletimi “doğal tekel”(Elektrik iletiminin en az maliyetle yalnızca tek bir firma tarafından karşılanması) özelliği taşımaktadır. İki şehir veya şehirler arası tek bir iletim (yüksek gerilim) hattı kurulması ve elektriğin bu iletim hattından geçirilmesi yeterli ve mümkün iken özelleştirilmesi halinde  aynı ana iletim hattına paralel başka iletim hatları kurulması ekonomik olarak anlamsız ve gereksizdir. (Yeni paralel iletim hatlarının yapımı ile yandaşlara ilave rant kaynağı oluşturulmaktadır.)

TEİAŞ’ın özelleştirilmesi durumunda enerji  güvenliğimizin yanı sıra, ulusal güvenlik riski de söz konusu olacaktır. İşin finansal boyutunda yerli şirketlerin yetersiz kalacağı ve doğrudan veya perde arkasından YANDAŞ/PAYDAŞ  şirketlerin yeni rant kapısı olacağı aşikar olan TEİAŞ’nin özelleştirilmesinde, Kamu yararı ve ulusal çıkar asla söz konusu değildir.

TEİAŞ’ın özelleştirilmesi ile oluşacak riskler;

• Sayıştay denetimi kalkacaktır.
• Tüketici fiyatlarında artış olacaktır.
• İstihdam kaybı(kıyımı) olacaktır. özelleştirilme kararları sonrası toplu işten çıkarmaların TEİAŞ’ta şu anda çalışan 8 binden fazla personel için de yaşatılacağı kaçınılmazdır.
• Yasal eksiklik var. Madde.18 de TEİAŞ yok. Elektrik Piyasası Kanunu’nun “özelleştirme” başlığı elektrik hizmetleri sunan kamuya ait şirketlerden sadece EÜAŞ ve TEDAŞ ile bunlara bağlı alt şirketlerin özelleştirilmesini mümkün görüyor (Madde.18)(EK-1). TEİAŞ’ı bunlar arasında yok. Yani böyle bir özelleştirme için, Elektrik Piyasası Kanunu Madde.18’de değişiklik yapılması gerekir. Ancak bu değişiklik yapılmamıştır.
• Hileli tanımlama var. TEİAŞ KİK olmasına rağmen İDT(İktisadi Devlet Teşekkülü) olarak gösterilmiştir. Özelleştirme Kanunu çerçevesinde KİK(kamu iktisadi kuruluşu) statüsünde olan KİT’lerin mülkiyet satışı yoluyla özelleştirilmesi mümkün olmadığından sadece işletme hakkı devrisuretiyle özelleştirilmesi yapılabilir.

AKP İktidarı; TEİAŞ’ın özelleştirilmesinden büyük bir gelir elde etmeyi planlamaktadır. Ülkemiz bütçesinde yaşanan kaynak sıkıntısı nedeniyle, TEİAŞ’ın özelleştirilmesiyle tek seferlik bir gelir elde edilmesi amaçlanırken düzenli olarak kâr eden bir kuruluştan vazgeçilmiş olunacaktır. Bir diğer amacın da olası seçimde vatandaşa aktarmak üzere buradan elde edilen gelirin kullanılmasıdır. Yani; AKP İktidarı yine milletimizi algı operasyonları ile  istismar etmeye devam etmektedir.

Sonuç olarak; Türkiye, birincil enerji tüketiminin yaklaşık %29’unu petrol, %26’sını doğalgaz, %17’sini taşkömürü ile karşılamaktadır. Ancak; Bu kaynaklardan Doğalgazın %99.2’si, ham petrol ve ürünlerinin %92.4’ü ve taş kömürünün %97’si dış ülkelerden ithalat yoluyla temin edilmektedir..

Enerjide bağımlılık, ülkelerin ekonomilerini ve ulusal güvenliklerini  tehdit etmektedir. Böyle bir tehditin muhatabı olan ülkemiz enerji sektörünün hemen devletin  kontrol, yönetim ve denetimine alınması hem de yeni kaynakların(yenilenebilir enerji) teşvik edilmesi gerekmektedir. Enerjide güvenliğin sağlanması için;

• Elektriğin; Verimli şekilde kullanımı ile çevreye olan olumsuz etkisini ve atıkları azaltan, Sürekli, güvenilir, çevreye duyarlı, ekonomik, ilgili tarafların beklentilerini dikkate alan güçlü bir yönetim sisteminin tesis edilmesi gerekmektedir.
• TEİAŞ özelleştirmesi elektrik sektörünün tamamen yerli-yabancı tekellerin rant sevdasına teslim edilmesidir.” TEİAŞ’ın özelleştirilmemesi bir yana, tüm elektrik ve enerji sektörü, faaliyetleri devlet tarafından yönetilmek üzere, kamulaştırılmalıdır.
• İletim faaliyetleri, üst kuruluş olarak yeniden kurulacak TEK(Türkiye Elektrik Kurumu) bünyesinde bir kamu iletim işletmesi olacak olan TEİAŞ tarafından yürütülmeli ve mevcut iletim şebekesini yenileme yatırımları hızla yapılmalıdır.
• Devletin temel görevi; Kesintisiz, kaliteli, temiz enerjiye/elektriğe, ödenebilir koşullarda erişimi sağlamaktır. Bunun için Üretimden iletime, dağıtımdan satışa, bu hizmetin tek elden ve kamu eliyle yönetilmesi gerektiğinden, TEİAŞ ve TVF (Türkiye Varlık Fonu)’na devredilen ve özelleştirme hazırlıkları sürdürülen TPAO, BOTAŞ ve ETİ Maden İşletmesi, TVF ve özelleştirme kapsamından çıkarılmalıdır.
• Petrol ve doğalgazın yapısı gereği birbirleriyle ayrılmaz bütünlüğü, diğer birçok ülkede olduğu gibi, ülkemizde de kamunun petrol ve doğalgaz arama, üretim, rafinaj, iletim faaliyetleri ile ihtiyaç halinde dağıtım ve satış faaliyetlerinde de bulunabilmelidir. Bunun için, TPAO ve BOTAŞ kuruluşlarının da içinde olduğu TPDK(Türkiye Petrol ve Doğalgaz Kurumu) oluşturulmalıdır.

Hususları uygulamaya alınmalıdır. Günümüzde;

AKP İktidarı stratejik özellikli şirketleri Paydaş ve yandaşlarının “arpalıkları” ve “çiftlikleri” olarak kullanmaya devam etmektedir. Enerji Güvenliğinin, ekonomik ve ulusal güvenlik olduğunu bilmiyorlar mı?  Stratejik özellikli TEİAŞ’nin özelleştirilmesi kararı ile  Ulusal güvenlik açısından, AKP iktidarı; Kendi varlığının  ana sorun olduğunu ortaya koymaktadır.

DOĞRU PARTİ İktidarında; Tüm enerji kaynakları ile üretim, iletim ve dağıtım hizmetleri devletimizin denetimi ve kontrolü altına alınacaktır. AKP İktidarının olası seçim için kaynak arayışı hedefine alınan stratejik kuruluşumuz TEİAŞ FEDA EDİLEMEZ.

DOĞRU PARTİ Temsilcileri olarak; Tüm enerji sektör temsilcilerini “TEİAŞ VE BENZER ÖZELLİKLİ KURULUŞLAR BİZİMDİR” sloganı çerçevesinde birlikteliğe davet ediyoruz.

Selam ve Saygılarımla

Cezmi Orkun

DOĞRU PARTİ Genel Başkan Yardımcısı

(Enerji, Tabii Kaynaklar ve Madencilik Politikaları Başkanı)

FacebookTwitterE-postaWhatsApp

EKLER

EK-1: ELEKTRİK PİYASASI KANUNU

Kanun Numarası : 6446

Kabul Tarihi : 14/3/2013

Yayımlandığı Resmî Gazete : Tarih : 30/3/2013 Sayı : 28603

Özelleştirme

MADDE 18 – (1) Bakanlık; TEDAŞ, EÜAŞ ve bunların müessese, bağlı ortaklık, iştirak, işletme ve işletme birimleri ile varlıklarının özelleştirilmesine yönelik öneri ve görüşlerini Özelleştirme İdaresi Başkanlığına bildirir. Özelleştirme işlemleri, 4046 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından yürütülür.

(2) TEDAŞ’ın faaliyet alanında yer alan ve dağıtım faaliyeti için gerekli olan işletme ve varlıklar üzerinde, mülkiyeti saklı kalmak kaydı ile TEDAŞ ile belirlenen dağıtım bölgelerinde faaliyet göstermek üzere kurulan elektrik dağıtım şirketleri arasında işletme hakkı devir sözleşmesi düzenlenebilir.

(3) EÜAŞ veya müessese, bağlı ortaklık, iştirak, işletme ve işletme birimleri ile varlıkları özelleştirme programına alınsa bile bunların bağlı oldukları bakanlık veya kurumları ve hâlihazırda tabi oldukları mevzuat ile ilgileri ve mülkiyetinin bağlı bulundukları kurum veya kuruluşlara aidiyeti aynen devam eder. Ancak, bu kuruluşların özelleştirmeye hazırlanmalarına yönelik teknik, mali, idari ve hukuki işlemler, personele ilişkin işlemler ve özelleştirilmelerine ilişkin iş ve işlemler, 4046 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilir. Ancak, bu kuruluşların ve bu kapsamda oluşturulabilecek yeni anonim şirketlerin yönetim kurulu başkanlığı ve üyelikleri, tasfiye kurulu üyelikleri ve genel müdürlükleri ile ait oldukları kuruluşlardan ayrı olarak özelleştirme programına alınan ve anonim şirkete dönüştürülmelerine gerek görülmeyen müesseselerde, müessese müdürlükleri ve yönetim komitelerine, işletme ve işletme birimlerinde bunların müdürlüklerine yapılacak atamalar ve bu görevlerden alınma işlemlerine ilişkin olarak Cumhurbaşkanına teklifte bulunma yetkisi Bakana aittir. Cumhurbaşkanı bu maddeyle ilgili yetkisini Bakana devredebilir. Atama yetkileri de dâhil olmak üzere Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanın bu fıkra kapsamına giren işlemlere ilişkin 8/6/1984 tarihli ve 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede yer alan yetkileri saklıdır.

(4) Bu Kanun uyarınca yapılacak özelleştirme, satış ve hisse devriyle ilgili işlemler aşamasında, Hazine Müsteşarlığının taraf olduğu veya garantör olduğu iç ve dış ikraz anlaşmaları çerçevesinde, ilgili elektrik üretim ve iletim tesislerinin finansmanı amacıyla gerçekleştirilen yatırımlardan doğan mali yükümlülükler, bu tesisleri devralan ilgili tüzel kişinin yükümlülükleri arasında yer almak üzere EÜAŞ, TEİAŞ, Hazine Müsteşarlığı ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı arasında yapılacak protokol ile tespit edilir.

(5) (Ek: 4/6/2016-6719/22 md.) Bakanlık tarafından, EÜAŞ ile bağlı ortaklıklarına ait varlıkların veya bu bağlı ortaklıkların hisselerinin yenilenebilir enerji kaynakları veya yerli kömüre dayalı elektrik üretim tesisi kurulması amacıyla özelleştirilmesinin talep edilmesi hâlinde, Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca bu Kanun uyarınca gerçekleştirilecek özelleştirme işlemlerinde, 4046 sayılı Kanunun bu maddeye aykırı olmayan hükümleri ile birlikte bu fıkra hükümleri uygulanır. Bu fıkra kapsamında yapılacak özelleştirme ihalesine yönelik olarak varlıkların veya hisselerin değer tespiti yapılmaz. Özelleştirme ihalesi, bu madde kapsamında imzalanacak Elektrik Satış Anlaşması için geçerli olacak elektrik enerjisi satış fiyatının belirlenmesi amacıyla, 4046 sayılı Kanunda belirtilen pazarlık usulü uygulanmak suretiyle gerçekleştirilir. Pazarlık usulü eksiltmeye esas elektrik enerjisi başlangıç satış fiyatından eksiltme yapılmak suretiyle uygulanır ve ihale komisyonu tarafından gerekli görüldüğü takdirde ihale, pazarlık görüşmesine devam edilen teklif sahiplerinin katılımı ile açık eksiltme suretiyle sonuçlandırılabilir. Özelleştirme ihalesi sonucunda, varlıkların veya hisselerin devrine yönelik olarak, bedel alınmaksızın EÜAŞ ve ihale üzerinde kalan teklif sahibi arasında imzalanacak devir sözleşmesi ile eş zamanlı şekilde, kurulacak elektrik üretim tesisinde üretilecek elektrik enerjisinin satışına ilişkin olarak, ihale üzerinde kalan teklif sahibi veya bağlı ortaklık ile TETAŞ veya EÜAŞ arasında ihale sonucu belirlenen elektrik enerjisi satış fiyatı üzerinden, Elektrik Satış Anlaşması imzalanır. İhalede eksiltmeye esas olacak elektrik enerjisi başlangıç satış fiyatı ile Elektrik Satış Anlaşması fiyatının güncellenmesi dâhil diğer usul ve esaslar ihale ilanına çıkılmadan önce Bakanlık tarafından Özelleştirme İdaresi Başkanlığına bildirilir. Bu usul ve esaslar ihale şartnamesinde belirtilir.